Als het werkt: Baileybrug

In dit artikel:

Tijdens en direct na de Tweede Wereldoorlog waren bruggen telkens een van de eerste doelen; herstelen van infrastructuur vergde daarom razendsnel bouwbare oplossingen. De Britse civiel‑ingenieur Donald Bailey ontwikkelde een modulair brugtype — de Baileybrug — dat precies daaraan voldeed: prefab stalen vakwerkpanelen en draagbalken die door kleine teams op locatie met bouten en schroeven aan elkaar gezet konden worden, zonder speciale machines. Het rijdek bestond uit stalen profielen met daarop een houten laag, waardoor ook zware lasten zoals tanks en vrachtauto’s veilig konden passeren.

Bailey baseerde zijn ontwerp deels op eerder werk van A.M. Hamilton, maar perfectioneerde het voor oorlogsgebruik. Een belangrijk kenmerk was standaardisatie: toleranties waren zodanig gekozen dat panelen van verschillende fabrikanten altijd pasten. Er waren zoveel bevestigingsgaten aangebracht dat onderdelen in vrijwel iedere samenstelling verbonden konden worden — een voordeel bij beschadiging onder vijandelijk vuur; beschadigde zijpanelen konden eenvoudig naast het beschadigde deel worden geplaatst of zelfs verdrievoudigd om extra draagkracht te geven.

Een andere innovatie was de mogelijkheid om de brug vanaf één oever uit te bouwen met een rollend scharnier nabij het water. Segementen werden stapsgewijs uitgeschoven en naar de overkant gerold, met aandacht voor het balanspunt (er moest altijd iets meer gewicht aan de landzijde blijven om kantelen te voorkomen). Door segmenten aan de landzijde op te stapelen kon men overhang boven water beperken; het voorste segment was iets omhooggebogen zodat de brug liever iets te hoog dan te laag tegen de overzijde aansloot en later weer in lijn kon worden gebracht.

Dankzij deze eenvoud, stevigheid en snelheid bleven Baileybruggen lang in gebruik. Voorbeelden zijn de tijdelijke IJsselspoorbrug in Deventer (gebouwd 1946, vervangen 1982) en de dubbele Baileybrug over het Kanaal Bocholt‑Herentals bij Mol. Aan het einde van de oorlog en kort daarna zijn er duizenden in Europa gelegd; sommige bestaan nog steeds en het principe wordt nog toegepast bij militaire en noodbrugconstructies.