Koopvaardijpredikant Leon Rasser: 'Deze schrijnende situaties moeten echt stoppen'
In dit artikel:
Geestelijk ondersteuner Rasser, die al meer dan 25 jaar via het Zeemanshuis in de Amsterdamse haven werkt, signaleert dat zeevarenden de afgelopen tien jaar steeds minder kans krijgen op walverlof. Vooral na overnames door grote internationale bedrijven zijn veel terminals ’s avonds en in het weekend afgezet met gesloten hekken, of wordt bemanningen zelfs verboden om te voet van boord te gaan. Als alternatief wordt soms voorgeschreven dat er een bootje moet komen, wat logistiek niet altijd haalbaar is; alleen De Koperen Ploeg zet voor het Havenbedrijf ongeveer 15 keer per maand bemanningsleden over.
Terminals noemen veiligheid als argument om toegang te beperken, maar Rasser noemt dat vaak een drogreden: in al zijn jaren in de haven heeft hij volgens eigen zeggen slechts één ongeval meegemaakt met een bemanningslid op een terrein. Hij gaat bijna dagelijks aan boord en ziet hoe belangrijk korte sociale contacten en bezoek zijn voor bemanningen die vaak langdurig op zee zitten; de zeelieden waarderen zijn bezoeken omdat ze even kunnen praten en opladen.
Rasser wijst er ook op dat automatisering en slimmere planning de werkdruk op schepen opvoeren en het walverlof verder onder druk zetten. Door kleinere bemanningen en intensievere scheepsafhandelingen in de korte ligperiodes — denk aan inspecties, bevoorrading en onderdelen — blijven er soms maar zeer weinig uren over voor bemanning om van boord te gaan. Als terminals die beperkte tijd vervolgens afsluiten, heeft dat grote gevolgen voor het welzijn van de bemanning.
De problematische terminals in Amsterdam die hij noemt zijn Cargill, Bunge, Rietlanden en Hes; bij Hes is één kade nog redelijk bereikbaar, maar een uitbreiding van een andere kade is ontoegankelijk gemaakt. Bovendien is er volgens Rasser weinig mogelijkheid tot contact vanaf boord met deze bedrijven.
Schuttevaer probeerde de genoemde terminals om wederhoor te vragen, maar kreeg geen inhoudelijke reacties: contactgegevens zijn online vaak onduidelijk, telefoongesprekken werden soms verbroken en gemailde vragen bleven onbeantwoord. Daardoor ontbreekt vooralsnog een verklaring van de terminals zelf.
Belangrijkere context: walverlof is van groot belang voor de mentale en fysieke gezondheid van seafarers. Het probleem raakt bredere thema’s zoals arbeidsomstandigheden in de scheepvaart, de gevolgen van globalisering en privatisering van havenfaciliteiten, en de spanning tussen bedrijfsmatige veiligheids- en toegangsregels en mensenrechten van bemanning die beperkt worden in hun bewegingsvrijheid.