Noordzee krijgt meer meetstations om aardbevingen in beeld te brengen
In dit artikel:
Het monitoren van seismische activiteit op de Noordzee wordt versterkt met nieuwe, op de zeebodem geplaatste meetstations omdat lege offshore gasvelden straks gebruikt worden voor CO2-opslag. De uitbreiding volgt op meerdere bevingen dit jaar en op zorgen dat huidige meetnetten onvoldoende zijn om jonge en door mensen beïnvloedde aardbevingen goed in kaart te brengen.
Wie en wat: het ministerie van Klimaat en Groene Groei financiert onderzoek en draagt bij aan het Europese SAFE-C-project, dat aan het eind van dit jaar van start gaat samen met seismologische instituten rond de Noordzee. De Universiteit Twente leidt het Nederlandse DICTIM-project en ontwikkelde een real-time seismometersysteem dat geschikt is voor de ondiepe, drukke Noordzee — omstandigheden waarin bestaande systemen niet goed functioneren. De nieuwe stations worden direct op de zeebodem geplaatst om lokale trilling beter te detecteren.
Wanneer en waar: dit jaar werden meerdere bevingen geregistreerd; de sterkste was op 27 juli met een magnitude van 3,2 noordelijk van de Wadden, de meest recente op 9 september had magnitude 2,9. Historisch gezien was de zwaarste Noordzee-beving die van Doggerbank in 1931 (ongeveer magnitude 6,1), met het epicentrum circa 100 km voor de kust van Yorkshire.
Waarom: geplande CO2-opslag (onder meer het Nederlandse Porthos-project) brengt grote belangen met zich mee. CO2 wordt afgevangen in de Rotterdamse haven, vloeibaar gemaakt, via leidingen naar offshore-velden vervoerd en onder hoge druk in diepe gesteentelagen gepompt. Dat inspuiten kan kleine, door de activiteit geïnduceerde bevingetjes veroorzaken; gaswinning kan op zijn beurt door spanningsveranderingen in de ondergrond ook aardbevingen uitlokken. Monitoring van lekkages en seismische activiteit is verplicht en blijft minstens twintig jaar na afloop van de opslagactiviteiten nodig — de kosten hiervoor horen bij het project.
Onderzoeksresultaten en noodzaak: recente studies laten zien dat er meer seismische gebeurtenissen op de Noordzee plaatsvinden dan eerder aangenomen. Onderzoekers benadrukken een tekort aan meetstations en de noodzaak van betere rekenmodellen om zowel natuurlijke als door menselijke activiteiten veroorzaakte bevingen nauwkeurig te lokaliseren en te beoordelen. Bij de bouw van windparken is seismische risicoanalyse al vaker toegepast, maar voor CCS-locaties is een specifiek en robuust monitoringsnetwerk essentieel voor veiligheid, betrouwbaarheid en maatschappelijke acceptatie.
Risico-inschatting: schepen merken doorgaans alleen bevingen vanaf ongeveer magnitude 3,5; een tsunami is hier praktisch geen risico omdat daarvoor bevingniveaus rond magnitude 7 nodig zijn, wat in de regio vrijwel onwaarschijnlijk wordt geacht.