Overal waar u vaart: een kunstwerk in serie bouwen
In dit artikel:
Onze infrastructuur kraakt en dat raakt niet alleen het wegverkeer: falende vaarwegen vergroten ook files op de weg. Koninklijke Binnenvaart Nederland (KBN) waarschuwt dat betrouwbaarheid van de binnenvaart cruciaal is voor de economie en pleit voor gerichte investeringen in de drie onmisbare schakels: vaarwegen, havens en kunstwerken (zoals sluizen).
Nieuwe sluizen voor klasse Va (geschikt voor 110 m schepen) kosten al snel 80–100 miljoen euro; grotere projecten zoals de Beatrixsluis liepen op tot 133 miljoen. Dat lijkt veel, maar tegen een verwachte levensduur rond 100 jaar en met aanzienlijke efficiency- en veiligheidswinsten is zo’n investering rendabel. Een recente maatschappelijke kosten-batenanalyse naar een extra sluiskolk bij Grave liet zien dat de maatschappelijke baten ongeveer zesmaal hoger zijn dan de kosten — onder andere door minder wegverkeer en hogere verkeersveiligheid.
Toch zijn middelen beperkt, waardoor projecten vertragen en onderhoud wordt uitgesteld. Dit veroorzaakt onverwachte storingen en stremmingen; KBN brengt de daarmee gepaarde kosten in kaart. Bovendien moeten tot 2040 naar schatting 52 sluizen vervangen worden omdat ze hun technische levensduur bereiken of niet meer voldoen aan de schaalvergroting van schepen — bijna vier per jaar. Om die opgave aan te kunnen vraagt KBN om slimme oplossingen zoals levensverlengend onderhoud en het seriematig bouwen van kunstwerken om snelheid, kwaliteit en kostenefficiëntie te verbeteren.
De auteur benadrukt dat een sluis, hoewel vaak onopvallend achter betonnen wanden, een complex civieltechnisch “kunstwerk” is waarin nautische veiligheid en betrouwbaarheid samenkomen. Recent verscheen een omvangrijk (600+ pagina’s) handboek van PIANC over het ontwerpen van schutsluizen; KBN was nauw betrokken bij die kennisuitwisseling. Tegelijkertijd werd input gedeeld tijdens de Smart Rivers-conferentie in Memphis — letterlijk aan de oever van de Mississippi, een belangrijke internationale waterweg.
Kortom: investeren in sluizen en aanverwante infrastructuur is volgens KBN investeren in de welvaart en veiligheid van Nederland. Het kabinet en opdrachtgevers staan voor keuzes: uitstellen brengt grotere kosten en risico’s met zich mee, terwijl gerichte renovatie, seriebouw en kennisdeling de weerbaarheid van het waterwegsysteem kunnen vergroten.