Zonder actie verliest Nederland zijn scheepsbouw, waarschuwen Drechtsteden
In dit artikel:
De maritieme maakindustrie in de Drechtsteden — plaatsen als Zwijndrecht, Gorinchem, Werkendam en Dordrecht — oogt nog levendig, maar staat volgens Smart Delta Drechtsteden op een kantelpunt. In een recent gepresenteerd actiedocument, het De Witt Pact, waarschuwen regio’s Rotterdam en Drechtsteden samen met de provincie Zuid‑Holland dat zonder snel ingrijpen veel werk en kennis kan wegvloeien naar China en andere lagelonenlanden. De oproep richt zich op Rijk, bedrijfsleven en regio: nu investeren om de keten voor de komende decennia toekomstbestendig te maken.
Belangrijkste bedreigingen zijn krapte op de arbeidsmarkt, verlies van technische knowhow (bijvoorbeeld het vrijwel verdwijnen van binnenvaartcasco‑bouw in Nederland), ruimteverlies aan watergebonden kavels door woningbouw en andere ontwikkelingen, en logistieke knelpunten rond de Rotterdamse haven. Als congestie en verplaatsing van industrie niet worden tegengegaan, komt de historische koppeling tussen zeevaart en binnenvaart onder druk te staan.
Het pact formuleert een tienjarenplan met een investeringsopgave van 1,5–2 miljard euro in innovatie, verduurzaming en personeel. Smart Delta Drechtsteden noemt vier concrete actiepunten:
- Energienetwerk en bunkering: een corridor van Rotterdam tot Bazel waar binnenvaartschepen kunnen bunkeren of laden met waterstof, methanol of elektriciteit. De aanleg van dat netwerk wordt geraamd op circa 330 miljoen euro en moet verladers en reders zekerheid geven om op groene schepen over te stappen; anders blijft verduurzaming beperkt tot individuele pilots (zoals recente proefschepen op methanol, waterstof en batterijen).
- Infrastructuur en ruimte: versnellen van walstroom, serie‑retrofits van binnenvaartschepen en emissieloze baggerschepen, en het reserveren en doorontwikkelen van haventerreinen. Specifieke plannen genoemd zijn uitbreidingen bij Werkendam, ontwikkeling van de Derde Merwedehaven en hergebruik van het Nedstaalterrein in Alblasserdam. Zonder dergelijke ruimte loopt de productie en clusterkracht in de regio vast.
- Technologie en werfontwikkeling: oprichting van een ‘Werf van de Toekomst’ om robotisering, digitalisering en slimme productielijnen gezamenlijk te ontwikkelen. Verder komt er aandacht voor autonoom varen en een Defensie Innovatie Lab om civiele en militaire toepassingen te koppelen; het pact wijst op strategische gevolgen voor de marine als de binnenlandse maritieme industrie verdwijnt.
- Arbeidsmarkt en opleiding: een lange termijnaanpak met een Hybride Hogeschool (combinatie leren en werken), een Kennis‑ en Leercentrum Maritiem voor mbo/hbo‑doorstroom en een Talentenfonds om vakmensen te behouden en om te scholen.
Het De Witt Pact is geen klaagzang maar een dossier met concrete verzoeken om cofinanciering en regierol: anders dreigt ontmanteling van een eeuwenoude maritieme maakcluster die niet alleen economisch, maar ook strategisch van belang is voor Nederland.